Ieder jaar geraken duizenden werknemers gewond tijdens onderhouds-of herstellingswerken aan industriële machines doordat er onverwachts energie vrijkomt.
Nochtans staat er in de Europese wetgeving dat alle energiebronnen uitgeschakeld of geblokkeerd moeten zijn terwijl er aan de machines gewerkt wordt.
Het implementeren van een lockout-tagout-programma kan deze ongevallen helpen voorkomen. Als extra voordeel zal de vergrendeling met behulp van deze procedures vlotter verlopen, wat de uitvaltijd verminderd. Wij leggen je graag uit hoe je zelf zo’n programma kunt opzetten.
Eerst en vooral moet je een beleid uitwerken waarin je in detail het doel en de omvang van het lockout-tagout-programma bepaalt. Daarbij wil je de volgende zaken zeker opnemen:
Software zoals de Lockout Writer app in de Brady Workstation maakt het opstellen en beheren van deze procedures eenvoudiger.
Hier neem je de resultaten van de audit waarbij de gevaarlijke energiebronnen werden bepaald erbij. Lokaliseer alle energie-onderbrekers (energie-controlepunten), inclusief knoppen, handwielen, schakelaars, kleppen, stroomonderbrekers, stekkers,…, en identificeer deze duidelijk met permanente, duurzame labels of tags. Zo kunnen deze punten steeds snel en accuraat worden teruggevonden.
Je kan deze identificatielabels of tags zelf drukken met behulp van een labelprinter, of bij ons op maat bestellen.
Zorg ervoor dat steeds de juiste lockout-materialen beschikbaar zijn voor de verantwoordelijke werknemers. Verschillende soorten energie-onderbrekers hebben namelijk verschillende soorten vergrendelingssystemen nodig om ze goed af te kunnen sluiten. Zo zal je bijvoorbeeld een handwiel op een andere manier moeten afsluiten dan een knop. Bij twijfel kan je steeds terecht bij onze experts voor advies.
Lockout-tagout-procedures met alle bijhorende sloten en tags hebben pas nut wanneer ze effectief worden toegepast. Daarom is het belangrijk dat jouw medewerkers die instaan voor onderhoudswerken zélf de meerwaarde ervan inzien.
Daarnaast moeten ze ook weten wanneer ze de procedures moeten toepassen en hoe de verschillende soorten vergrendelingssystemen werken. Tegelijk moet het overige personeel weten wat de sloten en tags betekenen wanneer ze die tegenkomen tijdens hun dagelijkse routines: afblijven!
Deze stap kan je aan ons overlaten: Goossaert biedt namelijk kwalitatieve lockout-tagout-opleidingen en demonstraties aan.
Twijfel niet om lockout-tagout in jouw huidige arbeidsprocedures te integreren. We zien het te vaak gebeuren dat bedrijven pas lockout-tagout-programma’s implementeren nadat er ernstige arbeidsongevallen tijdens onderhoudswerken zijn gebeurd.
Voorkom dat het in jouw werkomgeving zo verloopt.
Veilig werken gaat over meer dan louter het volgen van procedures. Het gaat over ’s avonds veilig thuiskomen.
Een logische stap, maar een die gemakkelijk wordt vergeten: zorg dat je eerst alle betrokken collega’s duidelijk op de hoogte stelt van het feit dat je aan de machine gaat werken en deze hiervoor gaat afsluiten. Doe dit grondig via face-to-face contact of via een kort telefoontje. Mails en sms’en kunnen worden gemist.
Werk niet op automatische piloot: lees de LOTOTO-procedure goed door en kijk wat er moet gebeuren. Gebruik ook steeds je gezond verstand: lijkt de procedure niet overeen te stemmen met de machine waaraan je staat of is het al enkele jaren geleden dat ze werd nagekeken, neem dan geen risico’s. Bespreek de situatie met de aangestelde verantwoordelijke voordat je verder werkt.
Zorg dat je de machine eerst en vooral op de “normale manier” uitschakelt voordat je specifieke energiebronnen begint af te sluiten. Dat zorgt ervoor dat de werkprocessen op gecontroleerde wijze worden afgesloten en voorkomt ook problemen bij het heropstarten.
Bij deze stap schakel je de verschillende energiebronnen uit die naar de machine (of naar het onderdeel waaraan je gaat werken) toe leiden, zodat die niet onverwacht doorstromen. Hiervoor is het noodzakelijk dat op voorhand alle verschillende energie-isolatiepunten in kaart zijn gebracht en duidelijk zijn aangeduid.
De energie-isolatiepunten zijn uitgeschakeld, nu wil je natuurlijk dat deze uitgeschakeld blijven zolang je bezig bent met het onderhoud. Daarvoor gebruik je vergrendelingssystemen die het handvat, de drukknop, het draaiwiel, de stroomonderbreker,… stevig afdekken of klem zetten. Deze sluit je dan af met een hangslot waar enkel jij de sleutel van hebt.
Een energie-isolatiepunt afzetten betekent nog niet dat die energie spontaan wegvloeit. Dat kan tot gevaarlijke situaties leiden, neem dus zeker de nodige stappen en de tijd om deze energie te laten wegvloeien.
De laatste stap voordat het echte werk kan beginnen: nakijken of alles effectief goed afgesloten is. Hierbij voeren de verantwoordelijken een reeks testen uit om na te kijken of er zeker geen gevaarlijke energie meer aanwezig is.
Dat het afsluiten van machines zorgvuldig moet gebeuren, daar zijn de meesten wel al van overtuigd. Maar dat het heropstarten na de maintenance even voorzichtig moet verlopen, wordt soms vergeten.
Controleer na de onderhoudswerken nog eens grondig of de machine terug volledig in elkaar zit zoals ze hoort te zitten. Je zou niet willen dat jouw werk meteen ongedaan wordt gemaakt doordat er ergens nog een pijp losgedraaid zit.
Als je met een team aan het werk was: neem de aanwezigenlijst erbij en controleer of iedereen op een veilige plaats staat. Begin niet te ontgrendelen totdat je zeker bent dat iedereen klaar is. Kijk ook na of er niemand anders van het personeel te dicht bij de machine staat.
Zodra je terug energie gaat laten toevloeien naar de machine, is het best dat deze nergens onverwacht blijft hangen. Kijk dus zeker na of alle schakelaars terug in neutrale stand staan.
Iedereen verwijdert zijn eigen hangsloten en de vergrendelingssystemen.
Daarna begeven ze zich naar een veilige positie.
Iedereen van het onderhoudsteam klaar en op een veilige plaats?
Laat dan alle betrokken werknemers weten dat het onderhoud erop zit en dat de machine klaar is voor gebruik.